تاریخ پرستاری در درمان شهرستان سبزوار

نگارش گردآوری و تنظیم:هادی سعادت منش(مدیر پرستاری دانشگاه ) ، مریم خبازی ثانی (كارشناس آموزش،ارزیابی و اموربالینی مدیریت پرستاری) ، اکرم بیدی (کارشناس اورژانس ها و بخش های ویژه)

• - اولین بیمارستان  شهرستان و سير تغييرات در طول زمان

• - مشخصات پرستاران در سنوات مختلف با ارايه مستندات مانند اولین ابلاغ های صادره پرستاران زن و مرد (تحت عنوان بهیار، پرستارکاردان، کارشناس، کارشناسی ارشد، دکترا، کمک پرستار، پرستار اطاق عمل، تکنیسین بیهوشی)
• - نمونه پرونده های قدیمی و یا اوراق آنها
  
• - نمونه برگه مراقبتهای پرستاری مربوط به سنوات مختلف
• - اولین مدیران پرستاری(مدیر خدمات پرستاری، سوپروایزرها، سرپرستاران) و سير وضعيت تغييرات آنان در طول زمان
• - مديران پرستاري دانشگاه سير وضعيت تغييرات آنان در طول زمان
• - عکس های مربوط به مراسم های فارغ التحصیلی دانشجویان، مراسم روز پرستار در سنوات مختلف و بقیه وقایع مهم
• - افتخارات پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در رابطه با آموزش، بالین، درمان و  پژوهش پرستاری


















---

اولین بیمارستان  شهرستان سبزوار و سير تغييرات در طول زمان

بر اساس اسناد معتبر تاریخی ،بیمارستان حشمتیه سبزوار  به عنوان اولین بیمارستان سبک جدید خراسان و یکی از اولین بیمارستان های ایران که در شهری خارج از تهران ساخته می شد در سال 1298 هجری شمسی بنا نهاده شد.این بیمارستان  با سرمایه سالار حشمت حاکم وقت سبزوار ساخته و توسط دکتر غنی (دکتر قاسم غنی با سابقه وزارت بهداشت ، نماینده چند دوره مجلس ، پزشک و ادیبی که تصحیح دیوان حافظ و رباعیات خیام از اوست)اداره گردید. در ابتدا سر پرستاران و پرستاران همه مرد بودند و برای  انجام امور مربوط به زنان از وجود بانوانی که نزد مرحوم دکتر غنی آموزش دیده بودند استفاده می شد . بیمارستان حشمتیه که به نام مریضخانه مشهور بود دارای بخش ها و تخت های متفاوت  از قبیل 2 تخت برای جراحی و کحالی ، 2 تخت برای بیماران خصوصی  و 8 تخت عمومی، جمعا 12 تخت بودو علاوه بر آن دارای اطاق عمل و دستگاه بیهوشی و دستگاه استریل وسایل عمل نیز  بود .تزریقات و پانسمان و اعمال جراحی به وسیله خود مرحوم دکتر غنی که دارای گواهی عمل بود انجام می پذیرفت.(1) بیمارستان حشمتیه پس از آن با گذشت زمان توسعه یافت و به عنوان بیمارستان عمومی تا سال 1380 به حیات با برکت خود ادامه داد . در این سال با راه اندازی بیمارستان محمد واسعی ، حشمتیه تعطیل  و تا سال 1385 که مجوز بنای بیمارستان جدید در سفرهای استانی ریاست جمهوری وقت صادر شد به صورت انبار تجهیزات پزشکی دانشگاه مورد استفاده واقع می شد ، در سال 1385 بیمارستان به طور کامل تخریب و بنای بیمارستان مدرن حشمتیه جدید پی ریزی شد.

بیمارستان حشمتیه با ظرفیت 190تخت  و با بخش های جراحی قلب باز ، داخلی قلب ، سی سی یو ،آی سی یو ،بخش  تخصصی و فوق تخصصی اطفال ، بخش ویژه نوزادان (NICU) و همچنین جراحی  چشم ،گوش و حلق وبینی در طی ده سال با اعتبارات دولتی و با ساخت کاملا مدرن و پیشرفته  مجددادر سال 1394  قدبرافراشت

در این بیمارستان ضمن بهره گیری از نیروی انسانی ورزیده و تجهیزات پزشکی نوین(سی تی اسکن ،اکوو...)، در جهت ارائه خدمات مناسب از سیستم هایی نظیر حمل پنوماتیک (PTS)، مدیریت هوشمند ساختمان BMS))، و نظام مدیریت جامع اطلاعات بیمارستان (HIS) استفاده است.

قرارداد تاسیس بیمارستان حشمتیه که در سال 1298 در اداره عدلیه سبزوار تنظیم شد.(1) اصل وقفنامه در سال 1379 توسط مسئولین وقت بیمارستان تحویل اداره میراث فرهنگی سبزوار به ریاست آقای الداغی گردید.

حکمی از وزارت داخله به حکومت سبزوار و از حکومت سبزوار به بلدیه (شهرداری)راجه به صحه عمومی که در آن ندادن دوا بدون نسخه طبیب می باشد و امضاء محمد علی میرزا رکنی و مهر حکومت سبزوار به تاریخ 1304 خورشیدی دارد(1)

نامه ای خصوصی از سبزوار به دکتر قاسم غنی در پاریس با موضوع مسائل مرتبط با اداره و مدیریت بیمارستان حشمتیه سبزوار

نامه ی حاضر را حسن  علوی معروف به آقا زاده سبزواری (فرزند آیت الله حاج میرزا حسین علوی سبزواری) و داماد آقا سید احمد بهبهانی (فرزند آیت الله سید عبدالله بهبهانی زعیم مشروطیت) به سال ۱۳۰۳ شمسی از سبزوار به پاریس برای دکتر قاسم غنی (۱۲۷۲-۱۳۳۱) از چهره های فرهنگی و سیاسی موثر عصر پهلوی پدر و پسر فرستاده است. موضوع این نامه ، اختلافات محلی سبزوار و مسائل مرتبط با اداره و مدیریت بیمارستان حشمتیه سبزوار است که به سعی دکتر غنی و همیاری مردم آنجا به نام سالار حشمت (حاکم وقت سبزوار) تأسیس شده است.

متن نامه : فدایت شوم . ان شاءالله تعالی ، مزاج بهاج شرافت امتزاج درنهایت صحت و استقامت و ابتهاج ، همواره قرین سعادت و سلامت و خوشی بوده باشد. چندی قبل در جواب رقیمه شریفه ، مختصری مزاحمت نموده توسط آقا سیدرضا ارسال شد الی تا کنون رسیده است.این اوقات که مرقومات شریفه را که نزد آقا سید رضا بود ، قرائت نمودم . حقیقتاً از اظهار افسردگی جناب عالی فوق العاده متأسف شدم.

در غیبت جناب عالی ، مبتلا به اشخاص دنی الطبع پست فطرت رذل گردیده همه روزه نیرنگی می کردند ، هر روز به عنوانی . و حقیقتاً اشخاص مزبوره بی وجدان و بی شرافت اند که شخص برای خود ذلت می داند که آن را طرف خودش قرار بدهد.

غالباً به بی اعتنایی و سکوت می گذرانید. اشخاصی را خودتان سابقه به حالشان دارید و با حیله و نیرنگات ، مسأله ی مریضخانه بود.

چند روزی اوضاع تغییر ، شاهزاده ابوالفضل میرزا –که همشیره اش عیال نصرت لشکر و خودش پسر خوید خان حاکم شریف آباد- چندی قبل به حکومت سبزوار آمد ، اشخاص معلوم به اتکال ایشان در صدد برآمده که امور مریضخانه را مختل و ضمناً خودی در مریضخانه نگه دارند خودشان امور مریضخانه را اداره و حیف و میل [نمایند] . حقیقتاً یکی از اشخاص پست فطرت بی شرف بی وجدان – که غیر از پول به هیچ چیز در عالم عقیده نداشت – چند روزی با خیالات آنان کمک و مساعدت نمود. چهارصد و پنجاه تومان از قصاب ها گرفت و عایدی مریضخانه را نسبت به قیمت مسلخ به زمین زد.

پس از این مریضخانه کسری بودجه پیدا کرد ، خود بنده کسر بودجه را متقبل شدم که دست آنان از مریضخانه کوتاه شود و دیگر وسیله یی برای مداخلات در امور مریضخانه پیدا نکنند. انشاءالله موقع تشریف آوردن به زودی مستحضر خواهید شد.

ولی به حمدالله این شاهزاده ابوالفضل میرزا ، منفصل ؛ در عوض شاهزاده رکن الدوله حاکم این چند روزه وارد می شود. در باب قیمت مسلخ به توسط شیخ الرییس و آقای امیر اعظم تعقیب کردم. حکم از تهران صادر شد که مجدد از قصاب ها بگیرند. منتظر ورود حکومت جدید هستم که بعد از ورود اجراء نماییم.

از جهت دیگر مخصوصاً به آقا سید رضا و سایرین مخصوصاً سفارش کردم و تأکید کردم که از این موضوعات ابداً چیزی به جناب عالی عرض نکنند که اسباب افسردگی تان بشود. از این اتفاقات هر چه بیفتد خودمان دفاع و جلوگیری می کنیم.نمی دانم باز که به جناب عالی نوشته واسباب افسردگیتان را فراهم کرده .به هر جهت ابداً به واسطه ی مزخرفات مفسدین ، تأثر حاصل نفرمایید و از هر جهت خاطر شریف مطمئن باشد به فضل خداوند از تمام خطرات آن ها جلوگیری خواهد شد و ان شاءالله زودتر حرکت فرموده تشریف بیاورید و دوستان را به فیض خدمتتان محفوظ فرمایید. حضرت حجت الاسلام روحی فداه حقیقتاً فوق العاده مشتاق و سلام و می رسانند. ایام به کام باد. حسن العلوی»(2)

1-بیهقی ، محمود:سبزوار شهر دیرینه های پایدار،کتابستان مشهد،مشهد1370.

2-ماهنامه پژوهشی ، ادبی و تاریخی حافظ:نامه ای خصوصی از سبزوار به دکتر قاسم غنی در پاریس،شماره 62،شهریور1388.